Το ενδιαφέρον για την εφήμερη αρχιτεκτονική και παράδοση των νομάδων και συγκεκριμένα των Σαρακατσάνων οδήγησε στη διαμόρφωση πολιτιστικών πόρων, οι οποίοι ερμηνεύουν στο πλαίσιο της τουριστικής βιομηχανίας την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά.
Έπειτα από πρωτοβουλία των νεότερων ενώσεων Σαρακατσάνων έχουν δημιουργηθεί το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων στις Σέρρες και η Σαρακατσάνικη Στάνη στον Γυφτόκαμπο, που αποτελεί και τόπο συγκέντρωσης της Αδελφότητας Σαρακατσάνων Ηπείρου.
Το Λαογραφικό Μουσείο στην Σέρρες αποτελεί ένα από τα πέντε μονογραφικά μουσεία της Ευρώπης και η ίδρυση του ξεκίνησε το 1965 και επιχειρεί μέσα από την ανακατασκευή και συμπληρωματικό εποπτικό υλικό, να παρουσιαστεί η τυπολογία των κλαδόπλεκτων καλυβιών, οι χρήσεις τους, η οργάνωση του νομαδικού οικισμού, η οικονομία και οι δραστηριότητες των κατοίκων. Με εκθέματα που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές στεγάζει και μόνιμα και αποκαλύπτει το παλίμψηστο μιας παράδοσης και που έχει χαθεί.
Η Σαρακατσάνικη Στάνη στο Σκαμνέλι (Γυφτόκαμπο) Ζαγορίου ολοκληρώθηκε το 1995 και συγκροτήθηκε ως ένα υπαίθριο εθιμογραφικό μουσείο στο οποίο αποδίδονται όψεις ενός τυπικού νομαδικού οικισμού με τα κονάκια, τα μαντριά, τη στρούγκα, το μπατζαριό, κ.ά. Σε μία μεγάλη έκταση, ζωντάνεψε ο τρόπος ζωής των Σαρακατσαναίων μέσω της πιστής απόδοσης της κατοικίας, της επίπλωσης εσωτερικά των καλυβιών και των καθημερινών εργαλείων.
Κοινό στοιχείο των οικομουσείων που αναφέρθηκαν είναι η ανακατασκευή της νομαδικής αρχιτεκτονικής με ερμηνευτική και λειτουργική συνοχή. Σκηνοθετούνται μικρές σκηνές από την καθημερινή ζωή, όπως για παράδειγμα μια ανολοκλήρωτη καλύβα αφηγείται την οικοδομική τεχνολογία και τις τεχνικές της, σκηνές της καθημερινής ζωής στον χρόνο, περιγράφουν τις παραγωγικές διαδικασίες, αλλά και όψεις της καθημερινής ζωής. Επιπλέον, αναδεικνύουν την ανακατασκευή ως εφαρμοσμένο εργαλείο “διαχείρισης” της κληρονομίας. Η συμβολή της εναλλακτικής αυτής στρατηγικής στη διατήρηση των συγκινησιακών και πολιτιστικών αξιών του μνημείου είναι αδιαμφισβήτητη. Η ανακατασκευή, όταν επιχειρείται ιδιαίτερα σε μνημεία και πολιτιστικούς πόρους, οφείλει να 
γίνεται με σεβασμό στις πολιτιστικές αξίες του μνημείου, οι οποίες δεν μεταβιβάζονται. Η αξία του και η αρχιτεκτονική του ποιότητα, ως ένα σύνολο οικοδομικών πρακτικών και πολιτισμικών συνιστωσών, αποτελούν ιδιότητες άμεσα συναρτώμενες με την υλική παρουσία του μνημείου και είναι αυτές που το καθιστούν εξαιρετικά σημαντικό για τη διατήρηση ή αποκατάστασή του. Η ανακατασκευή, όπου αυτή επιχειρείται -για λόγους κυρίως ερμηνευτικούς, παιδαγωγικούς, τουριστικούς, κ.ά. οφείλει να αναπαραστήσει με πιστότητα, κατά το δυνατόν, τις ποιότητες αυτές.
Συνακόλουθα η ανακατασκευή οφείλει να συνάδει με το αυθεντικό δομοστατικό και κατασκευαστικό σύστημα, ώστε να αποτελεί μια έμπρακτη ερμηνεία του αναπαριστώμενου μνημείου. Στο πλαίσιο αυτό θεμιτό είναι να χρησιμοποιούνται υλικά δομής αλλά και τεχνικές που να υπηρετούν την «αρχιτεκτονική κληρονομιά» του μνημείου, έτσι ώστε να καθίσταται κέλυφος μνήμης, μετωνυμίας και έμμεσης αναφοράς σε κάτι οριστικά χαμένο.